Od kilku dni w całej Polsce jakość powietrza jest fatalna. Eksperci apelują, aby osoby – zwłaszcza z grupy wrażliwej – nie wychodziły z domu. Zła lub bardzo zła jakość powietrza – jak wynika z danych GIOŚ (Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska) – jest obecnie w kilku dużych miastach. Oznacza to, że dobowe stężenie pyłu PM10 może wynieść nawet 150 µg/m3. Jeśli chodzi o Nowy Sącz, wg. danych stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. Nadbrzeżnej w Nowym Sączu stężenie pyłu PM10 wynosi obecnie 72 µg/m3 (dane z godziny 10.00).
To dużo lepiej niż w nocy (19.01.2021 03.00), kiedy wskaźniki pokazywały 129,5 µg/m3 a niechlubny rekord ostatnich dni padł o godzinie 21.00 dnia 18. 01. 2021 r. (poniedziałek), gdy pył zawieszony PM10 osiągnął poziom 234,8 µg/m3.
Również dziś WIOŚ wydał dla Nowego Sącza komunikat ostrzegający o ryzyku przekroczenia dopuszczalnych norm tej szkodliwej substancji.
„Zagrożenie: Ryzyko wystąpienia przekroczenia poziomu informowania (100 µg/m3) dla pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu.
Data wystąpienia: 19.12.2020 r. godz. 10.00
Przewidywany czas trwania ryzyka: Od godz. 10.00 dnia 19.12.2020 r. do godz. 24.00 dnia 19.12.2020 r.
Przyczyny: Warunki meteorologiczne utrudniające rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w sytuacji wzmozonej emisji z sektora bytowo-komunalnego. Obszar ryzyka wystąpienia przekroczenia poziomu informowania dla pyłu PM10: Prognozowane na dzień 19.12.2020 r. przekroczenie poziomu informowania dla pyłu PM10 obejmuje m.in. Miasto Nowy Sącz.”
Niestety, sposoby ochrony przed działaniem fatalnego powietrza są ograniczone. Możemy jedynie próbować ograniczyć emisję pyłów do atmosfery i zmniejszyć do minimum czas przebywania na zewnątrz.
Zalecane środki ostrożności:
Ogół ludności:
– rozważ ograniczenie intensywnego wysiłku fizycznego na zewnątrz jeśli odczuwasz pieczenie w oczach, kaszel lub ból gardła,
– ogranicz wietrzenie pomieszczeń,
– unikaj działań zwiększających zanieczyszczenie powietrza, np. palenia w kominku.
Wrażliwe grupy ludności:
– ogranicz intensywny wysiłek fizyczny na zewnątrz,
– nie zapominaj o normalnie przyjmowanych lekach,
– osoby z astmą mogą częściej odczuwać objawy (duszność, kaszel, świsty) i potrzebować swoich leków częściej niż normalnie,
– ogranicz wietrzenie pomieszczeń,
– unikaj działań zwiększających zanieczyszczenie powietrza, np. palenia w kominku.
W przypadku nasilenia objawów chorobowych zalecana jest konsultacja z lekarzem.
Zaleca się również:
– zwiększenie nadzoru nad osobami przewlekle chorymi, w tym niepełnosprawnymi,
– prowadzenie szerokiej edukacji adresowanej przede wszystkim do uczniów szkół podstawowych, średnich oraz ich prawnych opiekunów, dotyczącej problemu zanieczyszczonego powietrza oraz możliwych zachowań i czynności zmniejszających ryzyko narażenia na wysokie stężenia zanieczyszczeń w tym pyłu zawieszonego,
– bieżące śledzenie informacji o zanieczyszczeniu powietrza (http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current).
W związku z dużym zanieczyszczeniem powietrza obowiązuje zakaz eksploatacji kominków i ogrzewaczy pomieszczeń na węgiel lub drewno (kozy, piece kaflowe), jeżeli nie stanowią jedynego źródła ciepła, zakaz aktywności na zewnątrz dzieci i młodzieży uczących się w placówkach oświatowo-wychowawczych i opiekuńczo-wychowawczych, zakaz stosowania dmuchaw do liści. Ponadto na obszarze Krakowa zakaz używania wszystkich kominków i ogrzewaczy na węgiel i drewno obowiązuje przez cały rok.
Gminy zobowiązane są do prowadzenia kontroli pod kątem spalania odpadów i przestrzegania wymagań uchwały antysmogowej.
Warto także przypomnieć, że PM10 to mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek, których średnica nie przekracza 10 mikrogramów. Jest szkodliwy z uwagi na zawartość takich elementów jak benzopireny, furany, dioksyny – jednym słowem, rakotwórcze metale ciężkie. Norma średniego, dobowego stężenia tego pyłu wynosi według WHO 50 mikrogramów na metr sześcienny, a roczna 20 mikrogramów na metr sześcienny. Warto jednak wiedzieć, że informację o przekroczonych normach ogłasza się, gdy dobowe stężenie PM10 wyniesie 200 mikrogramów na metr sześcienny – widać więc doskonale jak często wszyscy myślimy, że powietrze jest w porządku, podczas gdy jest ono bardzo zanieczyszczone, jednak nie został jeszcze osiągnięty poziom alarmowy.
PM10 to pył zawieszony, który przede wszystkim wpływa negatywnie na układ oddechowy. To właśnie on odpowiada za ataki kaszlu, świszczący oddech, pogorszenie się stanu osób z astmą czy za ostre, gwałtowne zapalenie oskrzeli. W sposób pośredni PM10 wpływa również negatywnie na resztę organizmu, między innymi zwiększając ryzyko zawału serca oraz wystąpienia udaru mózgu. Benzopiren jest również silnie rakotwórczy. Jak zatem widać, aerozole atmosferyczne tego typu są bardzo szkodliwe dla człowieka.