Nowosądecka Organizacja Strażnicza zajęła się organizowanym ostatnio przetargiem w gminie Grybów. To precedensowa analiza, ponieważ tym razem weszliśmy szczegółowo w zapisy pozycji przetargowych, a jest ich ponad dwieście. Czasami ta lektura wzbudzała wesołość, niestety. Dokumentacja przetargowa nie powinna indukować takich reakcji.
Pierwsze wyposażenie nowego przedszkola we Florynce zostało opisane językiem bardziej przypominającym folder reklamowy sklepu z zabawkami niż profesjonalną specyfikację. Zamawiający opisał na przykład suche baseny jako „przestrzeń stworzoną z myślą o aktywnej zabawie, stymulującą zmysły i zachęcającą do interakcji z rówieśnikami”, a tablice sensoryczne jako „wyjątkową ścianę aktywności inspirowaną motywem tropikalnego u”. Czy chodzi o „urlop w tropikach”?
Nawet opis łóżeczek dziecięcych zawierał subiektywne określenia: „wygodne w użytkowaniu i estetycznie wykonane”, co pozostawia szerokie pole do interpretacji. Dokumentacja przetargowa pełna jest podobnych zwrotów typu: „motyw lasu wprowadza atmosferę natury i sprzyja rozwojowi poznawczemu oraz kreatywności” lub „mobilna szafka pełna kreatywnych klocków, które rozwijają wyobraźnię”. Można zadać pytanie, czy istnieją klocki, które tej wyobraźni nie rozwijają.
Taki infantylny styl oraz subiektywne, reklamowe określenia mogą nieść za sobą ryzyko niejasności i trudności w weryfikacji otrzymanego wyposażenia. W wielu miejscach dokumentu pojawiają się także całkowicie niezrozumiałe sformułowania, jak „tablica sensoryczna – motyw tropikalnego u”, co utrudnia ocenę, jakie cechy faktycznie ma posiadać zamówiony produkt. Jest znowu to „tropikalne u”. Doszliśmy do wniosku, że najprawdopodobniej urwał się fragment dłuższego zdania i przy kopiowaniu doszło do błędu operacji „kopiuj-wklej”.
Ponadto, brak konsekwencji w stosowaniu jednostek miar i kompletów powoduje dodatkowe zamieszanie. Przykładowo: blaty stołów opisano jako sztuki, natomiast nogi stołów jako komplety, co komplikuje ustalenie ilości potrzebnych elementów. Z kolei łóżeczka dziecięce występują raz jako komplety, innym razem jako zestawy – bez jasnego powodu.
Specyfikacja zawiera również określenia typowo reklamowe, sugerujące kopiowanie opisów wprost z katalogów handlowych. Czytamy o „wygodnym wózku transportowym na kółkach”, ale nie znajdujemy już informacji, co konkretnie przesądza o tej wygodzie i dla kogo jest on wygodny – dziecka czy może pracownika przedszkola? Tego rodzaju zapisy mogą stwarzać wrażenie, że dokumentacja była tworzona pośpiesznie, na podstawie materiałów dostawców wyposażenia, zamiast być oparta na przemyślanych i merytorycznych kryteriach.
NOS zasięgnął opinii specjalistów w dziedzinie pedagogiki dziecięcej. Z pedagogicznego punktu widzenia wyposażenie przedszkola można profesjonalnie opisać w sposób przejrzysty i czytelny. Współczesna pedagogika dzieli pomoce edukacyjne dla przedszkoli na kilka funkcjonalnych kategorii.
Po pierwsze są to pomoce manipulacyjno-sensoryczne, takie jak klocki manipulacyjne, tablice sensoryczne czy układanki. W dokumentacji powinno to wyglądać przykładowo tak: „Tablica manipulacyjna, wym. 120×80 cm, MDF lakierowany, min. 12 elementów ruchomych, montaż ścienny, spełnia normę EN-71”.
Drugą kategorię stanowią zabawki symboliczne, czyli elementy do odgrywania ról społecznych – domki, sklepiki, kuchnie, zestawy lalek. Tu opis powinien być jasny, np.: „Wyspa kuchenna – drewno bukowe, blat laminowany, zlew metalowy, wym. 120×60×90 cm, certyfikat EN-71”.
Trzecia grupa to materiały konstrukcyjne, rozwijające zdolności przestrzenne i logiczne. Mogą to być duże zestawy lego, klocki magnetyczne lub drewniane. Profesjonalny opis mógłby brzmieć: „Zestaw klocków konstrukcyjnych – 300 szt., drewno sosnowe, lakierowane lakierem bezbarwnym, atest PN-EN 71-3”.
Czwarta grupa obejmuje materiały artystyczne: instrumenty muzyczne, zestawy plastyczne, sztalugi malarskie. Dobrze sformułowany opis sztalugi brzmi przykładowo: „Sztaluga przedszkolna dwustronna – wys. 120 cm, drewno sosnowe, regulowana półka na farby, zgodność z EN-71”.
Kolejną kategorią są pomoce poznawczo-badawcze, na przykład mikroskopy, lupy edukacyjne czy globusy. Ich opis w dokumentacji powinien wyglądać na przykład tak: „Mikroskop edukacyjny dla przedszkoli, powiększenia 20× i 40×, obudowa ABS, zgodność z normą EN-71”.
Ostatnią grupę stanowią sprzęty ruchowe, jak materace gimnastyczne, suche baseny z kulkami, tory przeszkód. Profesjonalny opis suchych basenów mógłby brzmieć: „Basen modułowy piankowy, wym. 200×200×40 cm, 2000 kul Ø 7 cm z PE, pokrycie PVC, atest EN-71-3”.
Przyjęcie takiej funkcjonalnej klasyfikacji i posługiwanie się obiektywnymi, mierzalnymi parametrami technicznymi mogłoby znacząco poprawić jakość dokumentacji zamówienia. Zwiększyłoby to przejrzystość, łatwość weryfikacji dostarczanych produktów oraz zapewniło zamawiającemu jednoznaczność oczekiwań. Taki sposób formułowania dokumentacji pomaga także potencjalnym dostawcom w precyzyjnym przygotowaniu oferty.
No i dotarliśmy także do złożonych ofert w ramach tego przetargu. Rozrzut od deklarowanej ceny najniższej i najwyższej sięgnął krotności. Można domyślić się dlaczego tak się stało. Pojawiły się zapewne różne interpretacje tych nieostrych kryteriów. To ostatecznie obniża konkurencyjność, a przecież jest to istota postępowań przetargowych.
Gmina Grybów powinna poprawić jakość przetargów na wyposażenie przedszkoli w gminie, unikając niejasności i niepotrzebnych kontrowersji, poprzez zastosowanie profesjonalnego podejścia do opisów zamawianych produktów. To z kolei zagwarantuje, że środki publiczne będą wykorzystywane efektywnie, a dzieci w nowym przedszkolach otrzymają wyposażenie odpowiadające realnym potrzebom edukacyjnym, a nie jedynie atrakcyjnie opisanym folderom reklamowym.
Nowosądecka Organizacja Strażnicza nie rozstrzyga o kwestiach zgodności z przepisami Prawa Zamówień Publicznych ani nie sugeruje naruszenia prawa przez gminę Grybów. Interesuje nas jednak podnoszenie jakości przetargów organizowanych na terenie powiatu nowosądeckiego. Uważamy, że dokumentacja zamówienia publicznego powinna być sformułowana profesjonalnie, obiektywnie i precyzyjnie, aby umożliwić jasną i jednoznaczną ocenę oferty oraz zapewnić realne korzyści dla lokalnych społeczności, w tym przypadku dzieci uczęszczających do przedszkoli.
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030PROO Priorytet 3.
/tekst partnera/
